Walk Free Foundation က ထုတ်ပြန်တဲ့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ခေတ်သစ်ကျေးကျွန်ပြုမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပထမဆုံး နိုင်ငံတကာ စစ်တမ်းမှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေထဲ ခေတ်သစ်ကျေး ကျွန်ပြုမှု အခြေအနေအဆိုးဆုံးနိုင်ငံ ၁၀ နိုင်ငံ စာရင်းထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံကိုပါ ထည့်သွင်းထားပါတယ်။
ရန်ကုန်နဲ့ မန္တလေးမြို့တွေမှာ ဒီရက်ပိုင်းတွေအတွင်း ပေါက်ကွဲမှု အသေးစားတွေ ဆက်တိုက် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ဒီကနေ့မှာတော့ နာမည်ကြီး Traders ဟိုတယ်မှာ ပေါက်ကွဲမှုတစ်ခုကြောင့် အမေရိကန်အမျိုးသမီးတစ်ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။
"နောက်ဆုံးဆွေးနွေးပွဲကနေ တိမ်းရှောင်နေရတဲ့ ပြည်တွင်းဒုက္ခသည်တွေကို အကူအညီပေးရေးနဲ့ နေရာပြန်လည်ချထားရေး စတဲ့ ကိစ္စရပ်တွေအပါအဝင် သိသာထင်ရှားတဲ့ တိုးတက်မှုရလာဒ် ရခဲ့တယ်။ အကြမ်းဖက်မှုတွေ လျော့ကျ လာရေးအတွက် နှစ်ဖက်စလုံးက ဆောင်ရွက်သွားဖို့ ကတိကဝတ်ပြုခဲ့ကြတယ်။"
“မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေတွေဟာ အင်မတန်မှ စိတ်လှုပ်ရှားစရာ ကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြီးပြည့်စုံမှုတော့ မရှိသေးပါဘူး။ နိုင်ငံရေးအသွင်ကူးပြောင်းမှုတွေ ဆက်ဖြစ်လာဖို့ စောင့် ကြည့်ရပါမယ်။"
“မြန်မာအစိုးရကနေ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား ၅၆ ဦး ပြန်လွှတ်ပေးလိုက်တဲ့အပေါ်မှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ကြိုဆိုပါတယ်။ ကျန်နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားအားလုံး ပြန်လွှတ်ပေးရေးအတွက် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား စိစစ်ရေးကော်မတီနဲ့ ဆက်ပြီး ဆောင် ရွက်သွားဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။”
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ Child Soldiers Prevention Act “ကလေးစစ်သား အသုံးပြုမှုအကာအကွယ်ပေးရေး ဥပဒေ” အရ မြန်မာနိုင်ငံဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ စစ်ရေးအကူအညီတွေ ပိတ်ပင် ခံရတဲ့ နိုင်ငံစာရင်းထဲမှာ ပါရှိနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
“ရခိုင်ပြည်နယ်သံတွဲမြို့ဝန်းကျင်က မူဆလင်အများစုရှိတဲ့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုသတင်းကို ကြားသိရလို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအနေနဲ့ အင်မတန်စိတ်မကောင်းဖြစ်ရပါတယ်။ ဒီလိုအကြမ်းဖက်မှုမျိုးကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အပြင်းအထန် ပြစ်တင်ရှုတ်ချပါတယ်။"
ရန်ကုန်မြို့ အိမ်ခြံမြေဈေးကွက်ကို ပုံသေဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ဖို့ အာဏာပိုင်တွေ ကြိုးစားမှုဟာ ဈေးနှုန်းကျဖို့ထက် အစိုးရအခွန်ပိုရဖို့ဖြစ်မယ်လို့ သုံးသပ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြုပ်နှံတိုးလာပေမယ့်၊ ရင်းနှီးမြုပ်နှံသူတွေအတွက် အခက်အခဲတွေရှိနေတုန်းမို့ ထင်သလောက် ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုပမာဏ တက်မလာသေးပါဘူး။
"အသွင်ကုူးပြောင်းရေး လုပ်ဆောင်နေတဲ့အချိန်မှာ အခုလို အကြမ်းဖက်မှုမျိုးတွေ မရှိသင့်ပါဘူး။ စိုးရိမ်စရာကောင်းတဲ့ ဒီလို အကြမ်းဖက်မှုမျိုးတွေဟာ အသွင်ကူးပြောင်းရေး လုပ်ငန်းတွေအပေါ်မှာ အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။ ဒါကို မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ ကောင်းကောင်း နားလည်မယ်ထင်ပါတယ်။"
လက်ရှိ မြန်မာ့ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို မလိုလားသူတွေက ဖျက်လိုဖျက်ဆီး ဆောင်ရွက်မှုတွေရှိနေတာကြောင့် ဒီလူတွေရဲ့ ထောက်ခြောက်ထဲရောက်မသွားဖို့ အရေးကြီးကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဦးဝဏ္ဏမောင်လွင်က သတိပေးလိုက်ပါတယ်။
မြောက်ကိုရီယားနိုင်ငံ သင်္ဘောတွေဟာ အခြားနိုင်ငံအလံတင် ပုံမှားရိုက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို စစ်လက်နက်ပစ္စည်း အပိုင်းအစတွေ တင်ပို့နေတုန်းပဲလို့ ဝါရှင်တန်ဒီစီ အခြေစိုက် NK News က ရေးသားဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
"ကျနော်တို့က အများကြီး ချဲ့လာတယ်။ UNODC နဲ့ ပေါင်းလုပ်နေတယ်။ ထိုင်းနဲ့ပေါင်း လုပ်နေတယ်။ တရုတ်နဲ့ပေါင်းလုပ်နေတယ်။ မကြာခင်မှာ ကျနော်တို့က US နဲ့ ဒီဟာကို တိုးတက်အောင်လုပ်မယ်။"
ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်ရေးမှာ ကြုံရနိုင်တဲ့ အခက်အခဲစိန်ခေါ်ချက်တွေနဲ့ အလားအလာကောင်းတွေကို သုံးသပ်ဆွေးနွေးထားပါတယ်။
"လက်ရှိ ဖွဲ့စည်းပုံဟာ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးတွေရဲ့ လိုလားချက်နဲ့ မညီတာကြောင့်၊ တိုင်းရင်းသားပြဿနာကို ဒီဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ ဖြေရှင်းလို့ မရပါဘူး။ ဒါ့အပြင် ဒီဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ ဒီမိုကရေစီ ပြဿနာကိုလည်း ဖြေရှင်းနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဖွဲ့စည်းပုံပါ ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်ဖို့ ကိစ္စမှာတောင်မှ လုံး၀ ဒီမိုကရေစီ နည်းလမ်းမကျပါဘူး။"
မြန်မာ့နိုင်ငံရေးမှာ အစဉ်အလာဆိုသလိုဖြစ်နေတဲ့စစ်တပ်က ပတ်သက်စွတ်ဖက်မှုကြောင့် နိုင်ငံရေးစီးပွားရေးလူမှုရေးအပေါ် ရိုက်ခတ်မှုတွေ ဆွေးနွေးထားပါတယ်။
ပိုလန်နိုင်ငံ ဝါဆောတက္ကသိုလ်မှာ ဟောပြောတဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့မိန့်ခွန်းထဲ လူငယ်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ပညာရေးမှာ တော်တော်လေး ကို အလေးထားပြီးတော့ ပြောသွားပါတယ်။
“အောက်လွှတ်တော်အမတ် Ms. Ewa Kopacz အနေနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် နဲ့ တွေ့ဆုံ တဲ့အခါ မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီရေးအတွက် ပိုလန်နိုင်ငံက ထောက်ခံ အားပေးနေတယ်ဆိုတာ ကို ပြောဆိုဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။"
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ Telecommunication တယ်လီဖုံးဆက်သွယ်ရေး ဈေးကွက်ကို နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုတွေ စတင်ဝင်ရောက်လာပါပြီ
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်