ငြိမ်းချမ်းစွာ စုဝေး စီတန်းလှည့်လည့်ခွင့်ဆိုင်ရာ နည်းပညာပုဒ်မ ၁၈ ဟာ၊ ဒီမိုကရေစီအခြေခံမူတခုဖြစ်တဲ့ လွတ်လပ်စွာဆန္ဒဖော်ထုတ်ခွင့်ကို ထိခိုက်နိုင်သလား
"မြန်မာနိုင်ငံဟာ ရှေ့နှစ်တွေအတွင်း တရားမဝင် မူးယစ်ဆေးဝါး ထုတ်လုပ် ဖြန့်ဖြူးမှုတွေ ပိုမို ကြီးမားလာဖွယ် ရှိနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် လာမယ့်နှစ်တွေအတွင်း ဘိန်းဖြူ၊ ဘိန်း၊ မက်တာဖက်သမိန်း စတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်မှုတွေ ပိုမြင့်တက်လာနိုင်တာကြောင့် မြန်မာ့အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံဟာ မူးယစ်ဆေးဝါး ကူးသန်းရောင်ဝယ်တဲ့ လမ်းကြောင်းတရပ် ဖြစ်လာဖွယ် ရှိနေပါတယ်"
“ဒေါက်တာကင်း ထားခဲ့တဲ့ တန်ဖိုး အမွေအနှစ်တွေ သူ့ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို အမှတ်ရကြ ပါ။ နိုင်ငံသား အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှုရဲ့ တန်ဖိုး အမွေအနှစ်တွေကို အောက်မေ့ကြပါ။ ကမ္ဘာ့နေရာ အနှံ့အပြား နေရာတော်တော်များများမှာ ဒါဟာ တန်းတူညီမျှမှုရဲ့တန်ဖိုး၊ လူ့အခွင့်အရေးရဲ့တန်ဖိုးတွေဆိုတာ အမှတ်ရကြပါတယ်။"
“မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်နဲ့ အခြား လုံခြုံရေးတပ်တွေ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ အတိတ်ကာလတုန်း က လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေအပေါ် အရေးယူ ကိုင်တွယ်တာမျိုး မရှိဘူးဆိုရင် တော့ ဒီတိုင်းပြည်မှာ ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးကို လေးစားလိုက်နာဖို့ဆိုတာ အတော် လေးကို ခက်ခဲပါလိမ့်မယ်”
ဇွန် ၃၀၊ ၂၀၁၃ - ဧရာဝတီတိုင်းက အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ကိုယ်စားပြု အမျိုးသားလွှတ်တော်အမတ် ဦးသိန်းဆွေနဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်း ...
သံဃာအပါးတစ်ထောင်ကျော် စည်းဝေးကျင်းပပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အမျိုးသမီးတွေအတွက် ထိမ်းမြားခြင်းဆိုင်ရာ ဥပဒေမူကြမ်းအပေါ်လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တွေရဲ့ သဘောထားကို တင်ပြထားပါတယ်။
“ပြဿနာတစ်ခုကို ဒီလိုမျိုး ဖြေရှင်းတာက ပြဿနာ ပြေလည်စေတဲ့ နည်းလမ်း မဟုတ်ဘူးလို့ ကျနော်တို့က ယုံကြည်တယ်လေ။ တဘက်မှာလည်း နိုင်ငံခြား မီဒီယာတစ်ခုကို ပိတ်လိုက်တာမျိုးက ပြည်တွင်းမီဒီယာတွေကိုရော အချိန်မရွေး သူတို့ အလိုမကျလို့ရှိရင် ဒီလိုများ ပိတ်မလားဆိုတဲ့ သောကပေါ့နော် ရှိပါတယ်"
“ဘယ်ဘာသာပဲဖြစ်ဖြစ် အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်လို့ အထင်ခံရရင် ဘယ်ကောင်းမလဲ။ ဘာသာတရား ဆိုတာကတော့ အခြေခံအားဖြင့် လူသားတွေ အချင်းချင်းကြားမှာ မေတ္တာပွားနိုင်ဖို့၊ မေတ္တာ၊ ဂရုဏာ၊ မုဒိတာ ပွားနိုင်ဖို့ ဒီဟာကို တွန်းအားပေးရမှာပဲ”
“ထိုင်းနယ်စပ်မှာရှိတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းက ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ပတ်သက်လို့ တချိန်ချိန်မှာ သူတို့ နေရပ်ပြန်နိုင်ရေးအတွက် မြန်မာအစိုးရက စိတ်ဝင်စားမှု ရှိနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခြေခံအားဖြင့်တော့ ဒုက္ခသည်တွေ ထိုင်းကနေ မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်ဖို့ဆိုတာ လတ်တလော ဖြစ်လာဖို့ မရှိသေးပါဘူး။ သူတို့ ပြန်နိုင်ဖို့ အချိန်ဇယား သတ်မှတ်မှုလည်း မရှိသေးပါဘူး။ သူတို့တွေ ပြန်နိုင်ဖို့ ဘာတွေလုပ်ဖို့လိုသလဲ ဆိုတာတွေ ဆွေးနွေးတာတွေတော့ ရှိပါတယ်။ လုပ်စရာတွေကလည်း အများကြီးပါ”
မလေးရှားရောက် မြန်မာတွေ အကြမ်းဖက်ခံရမှုအပေါ် မြန်မာအစိုးရရဲ့ ကိုင်တွယ်မှုတွေ သုံးသပ်ထားပါတယ်။
“မြန်မာအစိုးရဘက်က ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ ရှိလာပါပြီ။ ILO ရဲ့ စုံစမ်းရေး ကော် မရှင်ရဲ့ အကြံပြုချက်တွေအတိုင်း ဖြစ်လာဖို့ဆိုပြီး ချမှတ်ခဲ့တဲ့ အရေးယူ ဆောင်ရွက် မှုတွေ ဆက်ထားဖို့ မလိုတော့ပါဘူး။ အတင်းအဓမ္မ လုပ်အားပေးမှု ပပျောက်ရေးဆိုင်ရာ ၁၉၃၀ ခုနှစ် ILO သဘောတူညီချက်အတိုင်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေ တိုးတက်လာတာကို အားပေးဖို့ ဒီဆုံးဖြတ်ချက် မူကြမ်းထဲမှာ ပါရှိပါတယ်။ ဆက်ပြီး ဆောင်ရွက်စရာတွေ ကျန်သေးတယ်ဆိုတာကိုလည်း ထောက်ပြထားပါတယ်”
ရခိုင်ပြည်နယ်ကအပါအဝင် မွတ်ဆလင်လူနည်းစုတွေအပေါ် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေမှာ အတော်လေး စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်ရတဲ့အကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေ ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။
"လက်တွေ့ပိုင်းဆိုင်ရာမှာ အလုပ်သမားသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ သမဂ္ဂလုပ်ချင်တဲ့ သူတွေကို ခြိမ်းခြောက် အကြပ်ကိုင်တာတွေ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လို့လည်း သမဂ္ဂစည်းရုံးလှုပ်ရှားမှုတွေ လုပ်ကိုင်ခွင့်ရတဲ့ တိုးတက်မှုတွေကိုတော့ ကြီးကြီးမားမားကို တွေ့ရပါတယ်”
"မြန်မာအာဏာပိုင်တွေကတော့ လောလောဆယ်တော့ စလျန်းနယ်မြေကနေ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်လာတဲ့ ဒုက္ခသည်လို့ ဆိုရမှာပေါ့ အဲ့ဒီလူတွေကိုတော့ မြန်မာပြည်ကို ပြန်ဖို့ အရေးကို သူတို့ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးမယ်လို့ ပြောသွားပါတယ်ခင်ဗျ။ ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ လည်း သူတို့ ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ တွေ့သွားပါတယ်ခင်ဗျ"
"အဲ့ဒါကတော့ ကွင်းကြောင့်တော့ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ယူဆတယ်။ ရာသီဥတုကလည်း မိုးရွာနေတာ ဘာညာ အဲ့လိုမျိုးမဟုတ်ဘူး။ ကောင်းတယ်လို့ သိရတယ်။ အဲ့တော့ ကျနော်တို့ တွက်တာကတော့ ပုံမှန်အတိုင်း ဆင်းတယ်။ မြေပေါ်ကိုရောက်မှ ဘယ်ဘက်ကို ဆွဲထွက်သွားတယ်လို့ ပြောတယ်။ ဒါကြောင့် လေဆန်ကြောင့်ဖြစ်သလား"
"အရင်ရက်တွေထက်စာရင် ငြိမ်သွားပြီလို့ ပြောလို့ရပေမဲ့ မြန်မာပြည်သား အလုပ်သမားလေးတွေရဲ့ စိတ်ထဲမှာတော့ ကြောက်ရွံ့နေတာပေါ့လေ။ အပြင်လဲ သိပ်မထွက်ရဲဘူး။ နောက်ဆုံးပြောရရင် ဒီမှာ ဆက်မနေချင်တော့ ဘူး။ မြန်မာပြည် ပြန်ချင်စိတ်တွေ တော်တော်ပေါက်ပြီးတော့"
"ဒီဥစ္စာက အခုမှ ထွက်တဲ့ဥစ္စာ မဟုတ်ဘူး။ ၉၂၊ ၉၃၊ ၉၄ လောက်ကတည်းက ရှိနေခဲ့တဲ့ အမိန့်လို့ ပြောပါတယ်။ အဲ့ဒီဥစ္စာတွေကို အကောင်အထည်ဖော်တာက UN အဖွဲ့အစည်းနဲ့ AZT ဆိုတဲ့ INGO အဖွဲ့တွေပါခင်ဗျ။ သူတို့ အကောင်အထည်ဖော်တယ်"
"ရာသီဥတု ဆိုးလာတာကြောင့် ကျန်းမာရေး အခြေအနေတွေအပေါ်မှာ ထိခိုက် သက်ရောက်မှု ရှိလာပါတယ်။ အခုဆို ဝမ်းရောဂါတွေ ဖြစ်လာတာကို တွေ့နေရပါပြီ။ ဒါ့အပြင် ကူးစက်ရောဂါတွေ ဖြစ်လာမှာကိုလည်း စိုးရိမ်မိပါတယ်။ အဟာရဓာတ် ချို့တဲ့မှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်တာကိုလည်း စိုးရိမ်စရာရှိပါတယ်"
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
